Wernicke-Korsakof sendromu öğrenme ve hafıza gibi
bilişsel fonksiyonları olumsuz etkileyen semptomların görüldüğü, ileri
safhalarında kronik amneziye sebep olabilen bir tür hastalıktır. Hastalık iki
evrede ele alınır; Wernicke ensefalopatisi
ve Korsakoff psikozu. İlk aşamada olan wernicke ensefapatisinde görülen
belirtiler göz hareketlerinde bozukluk, çift görme veya göz koordinasyon
bozukluğu, kas koordinasyon bozukluğu ve kafa karışıklığıdır. Hastalık
ilerlediğinde ve korsakoff psikozuna dönüştüğünde; hastada bellek kayıpları ve
bilinçsizce uydurma, konfabülasyon görülür. Korsakoff sendromunun sebebi olarak
uzun süreli alkol kullanımına bağlı tiamin eksikliği olarak tanımlansa da uzun
süre aç kalmanın da sebep olduğu düşünülmektedir. Hastalığın seyrine
bakıldığında en dikkat çekici belirtisi hafıza kaybının başladığı dönemlerde
görülen bellek boşluklarını doldurmaya yönelik öyküler uydurması, konfabülasyonlar
iken hastalığın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkan, geriye döndürülemez amnezi
ise hastalığın ciddiyetini ortaya koymaktadır.
Konfabülasyon, çeşitli sebeplerle bellekte ortaya çıkan
boşlukları doldurmak amacıyla hastanın gerçekdışı hikayeler uydurmasıdır. İlk
olarak korsakoff tarafından alkol bağımlısı bireyler üzerinde gözlemlenen
gerçekdışı hikayeler uydurma durumu, bellek boşluklarını doldurmaya yönelik savunma
mekanizmasıdır. Hasta genellikle bellek boşluğunun meydana getirdiği stres
durumu ile baş etmek için anlık hikayeler uydurur (Gündoğan. D. 2007). Oliver
saks’ın kitabındaki ‘’kimlik meselesi bölümündeki ağır korsakoff tanısı konulan
hasta doktorun kim olduğu ile ilgili defalarca tahminde bulunmuş hepsinde
yanılmıştı. Hiçbir şeyi aklında tutamayan hasta önünde bulunan amnezi
boşluklarını doldurmak için durmadan uydurmaca hikayeler ortaya atıyordu, şu an
nerede olduğu ve karşısındakinin kim olduğu hakkında en ufak bir fikre dahi
sahip olmayan hasta geçmişten kalan anılarıyla tutarlı uydurma hikayeler
anlatıyordu. Tıpkı bu örnekte olduğu gibi konfabülasyon korsakoff sendromunun
bir belirtisi olarak hastanın amnezinin sebep olduğu bilgi boşluğu ile baş etme
şekli olarak karşımıza çıkmaktadır.
Geriye dönük amnezi hastalık veya cerrahi işlem öncesi
öğrenilen bilgilerin veya anıların unutulmasıdır. Korsakoff sendromunda ileri
bir safhaya geldiğinde meydana gelen geriye doğru amnezi geriye döndürülemez
hale gelir. Kişi hayatının bir kısmına ait anılarını geri dönüşümü olamayacak
şekilde unutur bu durum kişi ve ailesi için umutsuz bir durumdur. Oliver
saks’ın kitabında yer alan Kayıp denizci adlı hikayesindeki alkolün sebep
olduğu mamiller cisim dejenerasyonundan kaynaklanan korsakoff sendromu olan hastada
olduğu gibi bireylerin yakın zamana ait anıları zarara görebilir ve yeni hiçbir
şey öğrenemez hale gelebilir, bu durumda kişi geçmişte bir yerde sıkışıp kalır.
Bu vaka incelemesinde yer alan , 49 yaşındaki hasta 19 yaşındaki anılarında
sıkışıp kalmış ondan sonrası ile ilgili hiçbir anısı kaydolmamıştı. Korsakoff
sendromu sonucunda gelişen kronik amnezi de hastalar genellikle geçmişe dair
anıları kolayca hatırlayabilirken, sonrasında yaşadığı ya da ona söylenenleri
saniyeler içinde unutur hale gelirler. Bu amneziler genellikle organik kökenli,
kalıcı ve düzeltilemez durumdadır.
Wernicke korsakoff sendromu, alkol bağımlılığının bir
sonucu olarak ortaya çıkan kalıcı amnezi sebep olabilen bir çeşit nörolojik
hastalıktır. Alkolün beyin yapısı üzerinde kalıcı yapısal zarar vermesiyle
meydana gelen hastalığın ilk aşamasında kafa karışıklığı ve oküler bozukluklar
görülürken ilerleyen safhalarında konfabülasyon ve kalıcı amnezi önemli
semptomlarıdır. Konfabülasyonlar hastanın kaybolan bellek boşluklarını doldurma
çabasıdır. Hastalığın ileri safhasında ise hasta geriye döndürülemez bir amnezi
ile hayatına devam etmek zorunda kalır. Korsakoff sendromunda belli bir
aşamadan sonra tedavi mümkün değildir.